Dół, w którym dokonano masowego mordu

Dół, będący miejscem masowej zagłady z kamieniem pamiątkowym wzniesionym w 1985 r. z napisem „Tu palono zwłoki wykopane z miejsc mordów” (w języku litewskim i rosyjskim). Napis nie jest precyzyjny, ponieważ od końca 1943 r. ciała były palone na placach przygotowanych w pobliżu dołów. Podobne, nieprecyzyjne napisy możesz zauważyć również przy innych dołach.   

00:00
01:30

Według danych sowieckiej komisji specjalnej, która ekshumowała 27 ciał w tym dole, w latach 1941-1942 w tym miejscu mogło zostać rozstrzelanych do 12 000 Żydów. W pobliżu dołu znajdowały się dwa place i trzy stosy do palenia ciał. Większość terenu wokół dołu została zniszczona w latach 1943-1944, podczas prób zatarcia przez hitlerowców śladów zbrodni.  

Masowych mordów w Ponarach dokonywali członkowie Sonderkommando - niemieckiego oddziału specjalnego SD i policji bezpieczeństwa Na początku oddział składał się z ponad 100 ludzi, w większości z Litwinów.  

Pierwszymi organizatorami oddziału byli Juozas Šidlauskas, młodszy porucznik Petras Jakubka i młodszy porucznik Mečys Butkus. Od listopada 1941 r. na szefa oddziału powołano porucznika Balysa Norvaišę. W 1942 r. liczbę członków oddziału zredukowano do 40-50 osób. Pod koniec 1943 r. dowódcą oddziału został Jonas Tumas. Najdłużej oddziałem specjalnym dowodził biorący czynny udział w rozstrzeliwaniach podoficer SS Martin Weiss. Po zajęciu Litwy przez Związek Sowiecki w 1944 r. część członków Sonderkommando uciekła do innych krajów, głównie do Anglii, Stanów Zjednoczonych i Australii. Około 20 członków oddziału zostało skazanych na karę śmierci lub więzienia.