Pomnik Enzisa Jagomastasa i jego rodziny

Kamień upamiętniający zamordowanie w Ponarach przez nazistowską policję bezpieczeństwa w dniach 21–23 sierpnia 1941 r. działacza społecznego Małej Litwy, bibliofila, kolportera książek, drukarza, wydawcy Enzysa Jagomastasa i jego rodziny, został postawiony w 1996 r. z inicjatywy ówczesnego kierownika Miejsca Pamięci w Ponarach Algisa Karosasa, w ramach obchodów 55-tej rocznicy mordu rodziny Jagomastasów. Na pomniku wykuto napis: „PAMIĘCI ENDZISA JAGOMASTASA/ WYDAWCY I KOLPORTERA PRASY/ MAŁEJ LITWY ORAZ / JEGO RODZINY, ZAMORDOWANEJ 23.08.1941 R.” 

Na początku 1933 r., po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech, rozpoczęła się dynamiczna nazyfikacja administracji państwowej oraz społeczeństwa. W niełasce nazistów znalazła się również znana z obrony praw Litwinów w Prusach Zachodnich rodzina Jagomastasów. W 1940 r. na rozkaz tylżyckiego gestapo musiano przerwać wydawanie litewskiej gazety Naujasis Tilžės keleivis, a Jagomastasom nakazano się wyprowadzić. 30 października 1940 r. przybyli oni do okupowanego przez sowietów Wilna. Po okupacji Litwy przez nazistów, 21 sierpnia 1941 r. Ona Jagomastaitė z mężem Emilisem Vilmantasem-Mecklenburgiemn zostali aresztowani i następnego dnia rozstrzelani w Ponarach. 23 sierpnia w Ponarach rozstrzelano również Enzysa Jagomastasa z żoną Aną Mortą, synów Dovasa i Jurgisa. Syn E. Jagomastasa Emilis mieszkał w tym czasie w Niemczech. 

00:00
01:30