Pomnik upamiętniający Żydów zamordowanych w Ponarach został odsłonięty 20 czerwca 1991 r., w 50. rocznicę wybuchu wojny między nazistowskimi Niemcami a Związkiem Sowieckim i rozpoczęcia Holokaustu na Litwie. Pomnik pamięci Żydów, zaprojektowany przez architekta Jaunutisa Makariūnasa. Przypomina on formą stary pomnik, który został zburzony przez Sowietów podczas stalinowskiej kampanii antysemickiej w 1952 roku.
W części fasadowej granitowego pomnika wyryto napis w językach hebrajskim i jidysz. Po drugiej stronie pomnika znajduje się napis w językach litewskim, angielskim i rosyjskim: „WIECZNA PAMIĘĆ 70 TYSIĄCOM ŻYDÓW Z WILNA I OKOLIC, ZAMORDOWANYM I SPALONYM TUTAJ W PONARACH PRZEZ NAZISTOWSKICH OPRACÓW I ICH POMOCNIKÓW”.
Postawienie pomnika zainicjował mieszkający w Izraelu Wilnianin Joshua Epstein, który ofiarował na ten cel środki, oraz litewska wspólnota żydowska. Część środków przeznaczył również Rząd Republiki Litewskiej. W przeddzień odsłonięcia pomnika J. Epstein napisał: "Wreszcie w Ponarach <...> stanął pomnik poświęcony, powiedziałbym, dawnemu żydowskiemu miastu, które na całym świecie nazywano Litewską Jerozolimą. Wreszcie spełniliśmy nasz święty obowiązek wobec naszych rodziców, braci i sióstr <...>". Każdego roku ludzie gromadzą się pod tym pomnikiem, aby upamiętnić 23 września, Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa Żydów Litewskich.